Lekcja 18: Dativus possessivus

Jak najłatwiej wyrazić po łacinie myśl, że ktoś coś posiada? Oczywiście z użyciem czasownika “habere” – “mieć”. Ale czy da się to samo powiedzieć, używając czasownika “esse” – “być”. Tak się składa, że po łacinie… owszem, można, korzystając z konstrukcji dativus possessivus. Ale zacznijmy od początku.

Co to jest dativus possessivus?

Do tej pory, gdy chcieliśmy przetłumaczyć na łacinę zdanie “Marek ma dużo pieniędzy”, mówiliśmy “Marcus magnam pecuniam habet”. Zwyczajnie i po prostu. Tymczasem jest w języku łacińskim jeszcze jeden sposób, by tę samą myśl wyrazić. Otóż możemy powiedzieć: “Markowi jest wiele pieniędzy”. Oczywiście po polsku brzmi to okropnie, ale wierzcie mi – po łacinie “Marco magna pecunia est” to piękne i w stu procentach poprawne zdanie. No i właśnie stworzyliśmy zdanie z użyciem nieznanej wam do tej pory, ale bardzo łatwej i przyjemnej konstrukcji dativus possessivus. Spójrzcie na grafikę i od razu wszystko stanie się jaśniejsze.

Dativus possessivus – jak to działa?

Aby stworzyć zdanie z użyciem konstrukcji dativus possessivus, musimy dokonać w zdaniu prostym z czasownikiem “habere” pewnych małych zmian. Otóż podmiotem staje się w nowym zdaniu to, co w zdaniu pierwotnym było dopełnieniem (stojącym w accusativie) – w naszym przypadku pieniądze. To zaś, co do tej pory było podmiotem w nominativie, teraz musi stanąć w dativie. Pozostaje jeszcze pozbyć się starego dobrego “habere” i zastąpić je czasownikiem “esse”, ale uwaga – trzeba go dopasować do nowego podmiotu. A zatem – jeśli nowy podmiot jest w liczbie mnogiej, czasownik “esse” także będzie w liczbie mnogiej. Spójrzcie na drugi przykład.

Puella multos libros habet – Dziewczyna ma wiele książek.

Puellae multi libri sunt – Dziewczyna ma wiele książek (Dziewczynie jest wiele książek)

Podmiotem nowego zdania są książki w liczbie mnogiej, a zatem orzeczeniem jest “sunt” – czasownik “esse” w 3. osobie liczbie mnogiej. No dobrze, a jeśli chcę powiedzieć, że ja mam wiele książek albo że ty masz wiele książek? Nic prostszego – musimy po prostu użyć zaimków osobowych. Przykład:

Mihi multi libri sunt – Mam wiele książek (Jest mi wiele książek)

Tibi multi libri sunt – Masz wiele książek (Jest tobie wiele książek)

Prawda, że łatwe? A poniżej zabawny filmik o konstrukcji dativus possessivus. Miłego oglądania!

Skorzystaj też praktycznej wyszukiwarki cytatów łacińskich.

Wszystkie słowa z lekcji znajdziesz w słowniku łacińskim.

Śledź Łacinę globalnie na FACEBOOKU,GOOGLE+, PINTEREST, INSTAGRAM