Lekcja 36: Deklinacja V i ostatnia. Naprawdę!
Uwaga! Tematem “Deklinacja V łacina” definitywnie kończymy temat deklinacji w języku łacińskim! Tak, to już naprawdę wszystko, deklinacja V jest ostatnia i więcej ich nie będzie, będą znacznie przyjemniejsze rzeczy. Do tego kończymy temat deklinacji lekcją bardzo prostą, łatwą i przyjemną. Zresztą zobaczycie sami. Oto deklinacja V łacina!
Deklinacja V łacina – co to jest?
Według deklinacji V odmieniają się w łacinie rzeczowniki (tutaj – podobnie jak w deklinacji IV przymiotników nie ma – te odmieniają się tylko według deklinacji I-III) rodzaju żeńskiego. Bez żadnych wyjątków. A jak wygląda ta odmiana? Zobaczcie na poniższej grafice.

Na powyższej grafice zamieściłem odmianę dwóch rzeczowników, bardzo charakterystycznych dla V deklinacji – res (rzecz) i dies (dzień). Zrobiłem to, żeby łatwiej wam było zaobserwować, jak wygląda odmiana deklinacji V.
W genetivie liczby pojedynczej mamy formę “rei / diei”. Po tej końcówce “ei” poznajemy, że rzeczownik należy do deklinacji V. W słowniku spotkamy więc zapis “res, rei” albo “res, ei”. Tak samo zresztą wygląda dativus liczby pojedynczej. W accusativie na pewno nie zdziwi nikogo obecność końcówki “em” (tak przecież było w deklinacji III) ani w ablativie końcówki “e” (również deklinacja III).
Co do liczby mnogiej. W dativie i ablativie mamy końcówkę “ebus” wygląda ona bardzo podobnie do znanej nam z III i IV deklinacji końcówki “ibus”. Na pewno nietrudno będzie to zapamiętać. Accusativus liczby mnogiej jest taki sam jak nominativus (który jest zresztą taki sam jak w liczbie pojedynczej). Zapamiętajcie jeszcze końcówkę “erum” w genetivie liczby mnogiej i koniec! Znacie temat “Deklinacja V łacina”. Co więcej, znacie wszystkie łacińskie deklinacje!
Czy są jakieś wyjątki?
Wyjątków w deklinacji V w zasadzie nie ma. No, może poza tym, że niektóre rzeczowniki (takie jak wspomniany “dies” – “dzień” albo “spes” – “nadzieja”) mogą mieć zarówno rodzaj męski, jak i żeński. Ale to tylko drobnostka. Brawo, znacie wszystkie deklinacje łacińskie!
A meridies? A kiedy dies jest rodzaju męskiego a kiedy żeńskiego? Z tego co pamiętam spes jest rodzaju żeńskiego…