Lekcja 31: Futurum primum (czas przyszły)

Uwaga, uwaga! Wchodzimy dzisiaj na kolejny poziom wtajemniczenia w łacińskie czasy – poznajemy futurum primum! Czy będzie trudno? Absolutnie nie, choć nieco trudniej niż w przypadku imperfectum, które było megałatwe i stanowiło w zasadzie jedynie rozgrzewkę w nauce łacińskich czasów. Ale dość o tym, zaczynamy!



Na czym polega trudność z futurum primum? Ano na tym, że wygląda ono nieco inaczej dla czasowników 1. i 2. koniugacji oraz dla czasowników 3. i 4. koniugacji. Jest też jednak i dobra wiadomość – znamy już końcówki! Są one takie same jak w czasie teraźniejszym i imperfectum. Jak więc to wygląda?

Futurum primum – koniugacje 1 i 2

Dla czasowników koniugacji 1 i 2 futurum primum przyjmuje cechę “b”. Do niej albo przykleja się od razu końcówka (1. os. liczby poj.) albo spójka “u” oraz końcówka (3. os. liczby mn.), lub spójka “i” oraz końcówka. Jak więc będą wyglądały końcówki w futurum primum? Zobaczcie na poniższej grafice.

Futurum primum
Futurum primum – koniugacje 1 i 2

Tak samo dzieje się w przypadku końcówek dla strony czynnej i biernej. Ale uwaga! W 2. osobie liczby pojedynczej w stronie biernej mamy spójkę “e”. Taki mały wyjątek do zapamiętania. Okej – spójrzcie jak będzie wyglądała przykładowa odmiana.



Koniugacja 1

Strona czynna Strona bierna
L. pojedyncza L. mnoga L. pojedyncza L. mnoga
Osoba 1 ama-b-o ama-b-i-mus Osoba 1 ama-b-o-r ama-b-i-mur
Osoba 2 ama-b-i-s ama-b-i-tis Osoba 2 ama-b-e-ris ama-b-i-mini
Osoba 3 ama-b-i-t ama-b-u-nt Osoba 3 ama-b-i-tur ama-b-u-ntur

Koniugacja 2

Strona czynna Strona bierna
L. pojedyncza L. mnoga L. pojedyncza L. mnoga
Osoba 1 habe-b-o habe-b-i-mus Osoba 1 habe-b-o-r habe-b-i-mur
Osoba 2 habe-b-i-s habe-b-i-tis Osoba 2 habe-b-e-ris habe-b-i-mini
Osoba 3 habe-b-i-t habe-b-u-nt Osoba 3 habe-b-i-tur habe-b-u-ntur

W powyższych tabelkach widać wszystko jak na dłoni. Najpierw dajemy temat czasownika (ama-, habe-), potem cechę “b”, potem spójkę (-i, -u, -e) lub żadnej, a na końcu końcówkę (jak sama jej nazwa wskazuje). Prawda, że łatwe?

Futurum primum – koniugacje 3 i 4

W przypadku koniugacji 3 i 4 sprawa wygląda zupełnie inaczej, co nie znaczy, że trudniej. Tutaj mianowicie do tematu czasownika doczepia nam się cecha futurum primum, ale już nie “b” tylko “e” lub “a”. Uwaga – ta druga tylko w 1. osobie liczby pojedynczej! Zobaczcie na poniższej grafice.

Futurum primum
Futurum primum – koniugacje 3 i 4

Tutaj należy też zwrócić uwagę, że w 1. osobie liczby pojedynczej – oprócz innej cechy futurum – pojawia się nieco inna końcówka – “m”. Wszyscy świetnie znamy ją już z imperfectum, więc nie powinna być wielkim zaskoczeniem. Zobaczcie przykładową odmianę.

Koniugacja 3

Strona czynna Strona bierna
L. pojedyncza L. mnoga L. pojedyncza L. mnoga
Osoba 1 dic-a-m dic-e-mus Osoba 1 dic-a-r dic-e-mur
Osoba 2 dic-e-s dic-e-tis Osoba 2 dic-e-ris dic-e-mini
Osoba 3 dic-e-t dic-e-nt Osoba 3 dic-e-tur dic-e-ntur

Koniugacja 4

Strona czynna Strona bierna
L. pojedyncza L. mnoga L. pojedyncza L. mnoga
Osoba 1 audi-a-m audi-e-mus Osoba 1 audi-a-r audi-e-mur
Osoba 2 audi-e-s audi-e-tis Osoba 2 audi-e-ris audi-e-mini
Osoba 3 audi-e-t audi-e-nt Osoba 3 audi-e-tur audi-e-ntur

Tutaj też wszystko proste. Najpierw dajemy temat czasownika, potem cechę czasu (“a” lub “e”), a na koniec końcówka. I nie ma żadnych spójek :) trzeba tylko zaznaczyć, że w przypadku koniugacji 3. na -io przed końcówką będzie charakterystyczna cecha tej koniugacji – “i” – np. capiar, capieris, capietur itd. Pojawi sie ona jednak we wszystkich osobach, więc za dużo zapamiętywać nie trzeba.

Czasownik “być”

A jak wygląda odmiana czasownika “być” (czyli “esse”) w futurum primum. Tutaj jak zwykle jest nieco nieregularnie, więc odmianę trzeba po prostu zapamiętać. Oto ona:

Strona czynna
L. pojedyncza  L. mnoga
Osoba 1 ero erimus
Osoba 2 eris eritis
Osoba 3 erit erunt
Dlaczego futurum primum?

Na koniec trzeba sobie jeszcze odpowiedzieć na pytanie, dlaczego ten czas jest nazywany “futurum primum”, czyli “futurum pierwsze”? Dla odróżnienia od futurum II (exactum), które tworzy się nieco inaczej i ma ono też nieco inne znaczenie. Ale więcej o tym przeczytacie w artykule wprowadzającym do czasów łacińskich.


Ucz się także greki z blogiem Greka globalnie
Oglądaj filmy o łacinie i starożytności na YouTube!
Śledź Łacinę globalnie na FACEBOOKU,GOOGLE+PINTERESTINSTAGRAM

4 komentarze do “Lekcja 31: Futurum primum (czas przyszły)

  • 19/01/2021 o 14:26
    Permalink

    Jesteście cudowni!!!! Pięknie wszystko wytłumaczone, wielkie dzięki ☺️😘

    Odpowiedz
  • 29/07/2020 o 07:39
    Permalink

    Czy są jakieś odmienności dotyczące koniugacji III na -io?

    Odpowiedz
  • 08/06/2016 o 00:50
    Permalink

    Poprawcie końcówki w 3 os. l.p. w stronie czynnej, ponieważ zamiast -es powinno być -et

    Odpowiedz

Dodaj komentarz

Twój adres email nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

*

code